Na naszej stronie często pojawia się słowo dialog. Nie jest to zwykła rozmowa i nie chodzi o to, by ktoś kogoś przekonał do swoich racji.
Rozmowa o poglądach to zwykle debata. Dwie osoby spierają się na argumenty, przerywają sobie, czasem podnoszą głos – chodzi o to, kto wygra, czyje będzie na wierzchu. Tak wyglądają debaty polityków i dyskusje dziennikarzy w mediach. Ten sposób rozmowy kopiujemy często przy świątecznym stole – przedstawiamy poglądy polityków i próbujemy przekonać krewnych. Wyjaśnić im, że muszą zmienić zdanie. Staramy się wygrać.
Dialog to zupełnie inny rodzaj rozmowy. Spotykają się na nim nieznajomi ludzie o różnych, często rozbieżnych poglądach. Rozmawiają na sporne tematy. Celem dialogów nie jest to, by ktoś kogoś przekonał albo zmienił zdanie. Chodzi o to, by się nawzajem zrozumieć i nauczyć ze sobą rozmawiać mimo różnic. Uczestnicy dialogów często mówią: nie wiedziałem, że taka rozmowa jest w Polsce jeszcze możliwa.
Jak rozmawiamy o poglądach
Można to robić na różne sposoby. Jednym z nich jest dyskusja – pewnie nie raz dyskutowaliście o poglądach w gronie znajomych lub z rodziną. Każdy mówi, co myśli, czasem jest spór, po czym przechodzimy do innego tematu. Debata jest podobnym rodzajem rozmowy – debatują politycy w Sejmie albo dziennikarze w telewizji. Mamy wymianę zdań, często ostrą, w której chodzi o zaznaczenie własnych poglądów lub podważenie cudzych. Debaty są dla słuchaczy – mają ich przekonać do zmiany zdania albo poparcia jakiegoś polityka.
Przy dialogach nie ma widowni, są tylko uczestnicy. Nikogo do niczego nie przekonujemy – większość uczestników nie zmienia swoich poglądów. Nie to jest celem dialogu. Chodzi o to, abyśmy zobaczyli różnice między nami, oswoili je, a po drodze wspólnie omówili sporny temat. Tematem dialogów są sprawy publiczne, często polityczne – ale nie chodzi w nich o politykę. Nie podejmujemy decyzji: w lewo czy w prawo, dobre czy złe. Chodzi o nas, ludzi – gdzie w danej sprawie mamy zgodę, gdzie możemy się dogadać, a gdzie są twarde różnice.
Między debatą a dialogiem są cztery ważne różnice:
- w dyskusjach i debatach zajmujemy się głównie mówieniem – w dialogu zajmujemy się głównie słuchaniem;
- w dyskusjach i debatach zależy nam na tym, by mieć jak najlepsze argumenty – w dialogu zależy nam przede wszystkim na tym, by jak najlepiej zrozumieć drugą osobę;
- w dyskusjach i debatach towarzyszy nam uczucie zagrożenia i mamy potrzebę obrony – w dialogu dominującą emocją jest ciekawość;
- w dyskusjach i debatach efektem końcowym ma być pokonanie oponenta – w dialogu oczekiwanym efektem jest uśmiechnięcie się do rozmówcy, a jeszcze lepiej chęć zrobienia czegoś wspólnie.
