O co chodzi z tymi podziałami?

Jesteśmy dziś drugim najbardziej podzielonym narodem w Unii Europejskiej – po Węgrach. Większość z nas jest tym zmęczona i chce znaleźć wspólny język

Różnice poglądów występują w każdym społeczeństwie i świadczą o zdrowej demokracji. Ludzie różnią się wiekiem, wykształceniem, zarobkami i pozycją społeczną – już to powoduje, że dzielimy się na pokolenia, klasy ekonomiczne czy społeczne. Na tej podstawie budujemy też nasze poglądy. Kiedy te naturalne różnice zamieniają się w podziały? Gdy ludzie zaczynają czuć do siebie dystans, niechęć lub wręcz odmawiają człowieczeństwa osobom „po drugiej stronie”.

Gdy podziały są głębokie, mówimy o polaryzacji. Polaryzację mamy wtedy, gdy w jakiejś sprawie większość ludzi rozeszła się na przeciwne pozycje i są daleko od siebie. Na przykład: jedni popierają powszechny dostęp do in vitro, a inni chcieliby zakazać tej metody zapłodnienia. Gdy nie ma polaryzacji, większość osób jest rozproszona pomiędzy biegunami i nie ma twardego stanowiska w sprawie. Ponieważ są w centrum, jest im też bliżej do siebie – i łatwiej im się dogadać.

Jak jest z polaryzacją w Polsce?

Jest wiele typów polaryzacji społecznej i wiele sposobów jej mierzenia. Międzynarodowe konsorcjum badawcze Digital Society Project gromadzi oceny ekspertów na temat polaryzacji ideologicznej w kilkudziesięciu krajach świata, w tym także w Polsce. W 2021 r. wskaźnik dla Polski wyniósł 3,83. Dla porównania w 2001 r. wynosił 2,71, co oznacza wzrost polaryzacji o 41% na przestrzeni 20 lat. Jak widać na wykresie, podziały w Polsce rosły systematycznie, z krótkimi spadkami w 2008 i 2010 r.:

Co dokładnie oznacza wynik 3,83? Eksperci z każdego kraju są pytani o to, jak duże są „różnice w opiniach co do podstawowych problemów politycznych w społeczeństwie” i mają określić te różnice na skali od 0 do 4. Wynik 3 oznacza, że występują „różnice w odniesieniu do wielu kwestii politycznych, które skutkują umiarkowanymi sprzecznościami poglądów”. Wynik 4 to „poważne różnice w opiniach społecznych w odniesieniu do niemal wszystkich istotnych kwestii politycznych”. Polska jest blisko tego stanu.

Jak wypadamy na tle Europy?

Polaryzacja ideologiczna w Polsce jest bardzo wysoka na tle innych krajów Europy. Dla porównania: we Francji wynosiła w 2021 r. 3,17, w Niemczech – 2,43, w Wielkiej Brytanii – 2,83, a w Szwecji – 2,13. Podziały rosły w większości krajów europejskich, ale z niższego poziomu niż w Polsce. Nawet w silnie podzielonych Stanach Zjednoczonych wskaźnik polaryzacji jest niższy niż w Polsce i wynosi 3,5. W Unii wyższą polaryzację mają u siebie tylko Węgrzy (4), a w Europie jeszcze mieszkańcy Bośni i Hercegowiny oraz Czarnogóry (po 4 w obu krajach).

ZOBACZ KOLEJNY ARTYKUŁ:
Na jakie grupy się w Polsce dzielimy? >>